Wat te regelen tijdens een zwangerschap
Wat te regelen tijdens een zwangerschap
Meldt een medewerkster dat ze zwanger is? Dan ben je als werkgever verplicht om extra maatregelen te nemen. Risico’s op de werkvloer kunnen de zwangerschap of het ongeboren kind namelijk schaden. Ook verandert de belastbaarheid van de medewerker. Zo zijn zwangere vrouwen bijvoorbeeld gevoeliger voor infecties.
Ga na of je zwangere medewerker te maken heeft met de volgende risico’s:
- Lichamelijk zwaar werk
- Blootstelling aan gevaarlijke stoffen
- Infectierisico’s
- Werkstress
- Ploegendienst of nachtarbeid
- Extreme kou of hitte
- Lawaai
- Trillingen
- Ioniserende straling (zoals röntgenstraling)
- Niet-ioniserende straling (zoals elektromagnetische velden)
- Werken onder overdruk
- Ongevalstrauma’s, bijvoorbeeld door ongevallen, agressie of geweld, met risico’s voor moeder en kind
Maatregelen
Binnen twee weken nadat een medewerkster heeft gemeld dat ze zwanger is, informeer je haar over de risico’s in haar werk die invloed kunnen hebben op haar zwangerschap, het ongeboren kind en haar eigen gezondheid. Bespreek ook meteen welke maatregelen nodig zijn om deze risico’s te voorkomen of te beperken. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die al vroeg in de zwangerschap goede voorlichting krijgen over werken en zwangerschap, minder vaak verzuimen. De maatregelen neem je volgens het RAAK-principe:
Het RAAK-principe
- R – Risico’s wegnemen binnen de eigen functie en werkplek
Je past de werkomstandigheden zo aan dat je medewerker haar eigen werk gewoon kan blijven doen, zonder risico’s voor haar gezondheid of die van het ongeboren kind. - A – Aanpassing van het werk of de werk- en rusttijden
Is het werk niet veilig zonder aanpassing? Dan zorg je voor andere werkzaamheden binnen de functie of pas je werktijden aan, zodat je medewerker haar werk alsnog veilig kan uitvoeren. - A – Ander werk
Als aanpassingen binnen de huidige functie niet voldoende zijn, wijs je ander passend werk toe. De medewerker krijgt tijdelijk een andere functie zonder de betreffende risico’s. - K – Keerpunt: vrijstelling van werk
Kun je het werk niet veilig maken en is er geen alternatief werk beschikbaar? Dan moet je de medewerker tijdelijk vrijstellen van werkzaamheden.
Extra rechten voor zwangere medewerkers
Zwangere medewerkers hebben recht op extra bescherming én rust. Hieronder lees je welke rechten gelden tijdens en na de zwangerschap:
Pauzes en werktijden
- Zwangere vrouwen hebben recht op extra pauzes, tot maximaal een achtste van de werkdag. Bij een werkdag van 8 uur is dat dus 1 uur extra onbetaalde pauze.
- Ze hebben recht op regelmatige werktijden.
- Ze zijn niet verplicht om over te werken of nachtdiensten te draaien; dit geldt tot 6 maanden na de bevalling.
- Willen ze wél overwerken? Dan mag een dienst niet langer zijn dan 10 uur en gemiddeld niet meer dan 50 uur per week.
Medische afspraken onder werktijd
- Tijdens werktijd mogen zwangere vrouwen naar de huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Deze uren worden doorbetaald.
Fysieke belasting in de laatste maanden
- In de laatste 3 maanden van de zwangerschap geldt:
- Maximaal 1 keer per uur bukken, hurken, knielen of staand voetpedalen bedienen.
- Niet meer dan 10 kilo in één handeling tillen.
- Vanaf week 20: maximaal 5 kilo, niet meer dan 10 keer per dag.
- Vanaf week 30: maximaal 5 keer per dag, 5 kilo per keer.
- Tijdens de zwangerschap en tot 6 maanden na de bevalling moet fysieke belasting zoveel mogelijk worden beperkt. Na de bevalling wordt die belasting geleidelijk opgebouwd.
Informeer collega’s
Als werkgever is het belangrijk om ook de directe collega’s te informeren over de zwangerschap. Bespreek de risico’s van het werk en wat dit kan betekenen voor hun eigen taken of werktijden. Zo creëer je meer begrip voor de aanvullende maatregelen én vergroot je de bereidheid om de zwangere collega te ondersteunen.
Aanvullende tip
Moet je werkneemster haar werk aanpassen of stopt ze (tijdelijk) met werken vanwege haar zwangerschap of bevalling? Of is ze ziek door haar zwangerschap of bevalling? Dan kun je als werkgever een Ziektewetuitkering aanvragen bij het UWV. De uitkering gaat in vanaf de eerste dag dat ze haar werk moet aanpassen of zich ziekmeldt, en loopt door tot ze:
- Weer volledig aan het werk is, óf
- Met zwangerschapsverlof gaat en haar zwangerschapsuitkering ingaat.
Stappenplan zwangere werknemer
- Breng risico’s in kaart
Ga na of je zwangere medewerker tijdens haar werk wordt blootgesteld aan risico’s die schadelijk kunnen zijn voor haar zwangerschap of het ongeboren kind. - Informeer haar binnen twee weken
Geef je medewerker binnen twee weken na de zwangerschapsmelding informatie over de mogelijke risico’s. Bespreek ook welke maatregelen je neemt om deze risico’s te voorkomen of te beperken. Gebruik hiervoor het RAAK-principe: Risico’s wegnemen, Aanpassen, Ander werk, Keerpunt. - Bespreek haar extra rechten
Leg uit welke rechten ze heeft tijdens en na haar zwangerschap, zoals extra pauzes, aangepaste werktijden, het recht op medische afspraken onder werktijd en bescherming tegen fysieke overbelasting. - Informeer het team
Breng de directe collega’s op de hoogte van de zwangerschap en leg uit welke aanpassingen er worden gedaan. Zo creëer je begrip én betrokkenheid binnen het team. - Check de Ziektewetuitkering
Verdiep je alvast in de regeling bij het UWV voor het geval je medewerker haar werk moet aanpassen of zich ziek meldt vanwege zwangerschap of bevalling. De Ziektewetuitkering kan in zo’n geval vanaf de eerste dag worden aangevraagd.